Каскадли ҳалокат эффекти ва сенинг хавфсизлик иллюзиянг

Агар оёғингиз остидаги ер тўсатдан ўпирилиб кетса нима бўлади? Шахтага ёки метрога эмас —  шаҳар марказида чуқурлиги 50 метрдан ошадиган улкан воронкага. Ушбу ҳафтада: — Бангкокда 30×30 метрли воронка ҳосил бўлди — у иккита автомобилни ютиб кетди ва биноларга зарар етказди. — Одессада 7 соат ичида деярли икки ойлик ёмғир ёғди. Баъзи жойларда сув сатҳи 15 дақиқада деярли 4 метрга кўтарилди. 10 киши ҳалок бўлди, шу жумладан, цоколь қаватда фарзанди билан яшайдиган оила. — «Буалой» тайфуни Филиппин ва Вьетнамда камида 82 кишининг ҳпётига зомин бўлди ва ушбу минтақа учун аномал ҳодиса ҳисобланадиган 8 та торнадони келтириб чиқарди. — Филиппиндаги М6,9 зилзила оқибатида 69 киши ҳалок бўлди. Дастлабки 10 соат ичида 722 та афтершок қайд этилди. — Сибирда ҳарорат кундузги +21°C дан кескин тунги +0,2°C гача тушиб кетди. — Аризонада тўсатдан юзага келган тошқин мингга яқин пропан баллонларини оқизиб кетиб, уларни шаҳар кўчаларига сочиб ташлади. Бу «ғалати об-ҳаво» эмас. Бу — бир офатнинг кетидан иккинчиси келиб, фалокат кўламини зўрайтирадиган каскад эффекти. «Рагаса» тайфуни Тайванда поезд ҳалокатига сабаб бўлган кўчкиларни келтириб чиқарди. Одессадаги жала ер чўкишига шароит яратди. Сибирда ва Уралда аномал иссиқдан сўнг ҳарорат кескин пасайиб, қор ёғди. АЛЛАТРА халқаро илмий ҳамжамияти томонидан ишлаб чиқилган математик моделга кўра, биз алоҳида аномалияларни эмас, балки сайёра кўламидаги тизимли инқирозни кузатяпмиз. Мазкур моделга кўра Австралия ҳудудига тенг келадиган Сибирь магматик плюми литосферада кучланиш ҳосил қилиб, уни Евросиё плитасининг чеккаларига узатяпди. Биз геодинамик фаолликнинг янги босқичи бошланганига гувоҳ бўляпмиз. Энди фалокатлар тобора кўпроқ, кучлироқ ва илгари содир бўлмаган ҳудудларда содир бўлади. Энг даҳшатли ҳақиқат нима? Биз хавфсизлик иллюзиясида яшаб, «бу бизнинг уйимизга келмайди» деб ўйлаётганимиз. Уйларни 15 дақиқада сув босяпти — эвакуацияга вақт йўқ. Воронкалар тўсатдан оёғингиз остингизда пайдо бўляпти. Кетма-кет содир бўлаётган  зилзилалар туфайли одамлар ўз уйларига  қайта олишмаяпди. Бу оддий фалокатлар эмас — бу тизим назорат остидан чиқаётгани ҳақидаги сайёрамиз бераётган сигнал. Агар биз ҳозирнинг ўзида зарур чоралар кўрмасак, яқин келажакда табиий офатларнинг авж олиши оддий ҳолга, хавфсизлик эса ҳашаматга айланади. Бу видеони «об-ҳаво озгина ғалати» деб ўйлаётганларга жўнатиб қўйинг. Бу об-ҳаво эмас. Бу каскад эффекти бўлиб, унда битта фалокат иккинчисини келтириб чиқаради. Билим одамлар ҳаётини ва фарзандларингиз келажагини сақлаб қолади.